Για την προδοσία του Στράσσερ και τη συνεργασία-συνωμοσία του με τον καθεστωτικό δεξιό Σλάιχερ, βασική πηγή αποτελεί το ημερολόγιο του Γκαίμπελς (βλ. περισσότερα εδώ). Η αξιοπιστία της πηγής αυτής ως προς τα πραγματικά γεγονότα δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η υποκειμενική προσέγγιση στα πραγματικά γεγονότα (οι έντονες αντιδράσεις του Γκαίμπελς, εν προκειμένω) δεν μειώνουν την αξιοπιστία της καταγραφής των γεγονότων αυτών. Η σχέση του Στράσσερ με τον Σλάιχερ είναι το γεγονός εκείνο το οποίο καταγράφει ο Γκαίμπελς στο ημερολόγιό του. Αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ψευδές, εκτός αν ο Γκαίμπελς το 1932 και ένα βήμα πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τους Εθνικοσοσιαλιστές, θα καθόταν να γράψει ψέμματα για τον Στράσσερ… Επίσης, το γεγονός ότι εφημερίδες εβραϊκής ιδιοκτησίας αναφέρθηκαν θετικά στον Στράσσερ μετά την εκδίωξή του σημαίνει πολλά...
Παρακάτω παραθέτουμε, αυτούσια, αποσπάσματα από διάφορα βιβλία σχετικά με την προδοσία του Στράσσερ. Κάποιοι από τους συγγραφείς είναι γνωστοί αντιχιτλερικοί, οι οποίοι δεν διστάζουν να αναπαραγάγουν ψεύδη για τον Χίτλερ. Δεν θα δίσταζαν να αναφερθούν κολακευτικά στον Στράσσερ, αν η προδοσία του δεν ήταν ένα γεγονός πασίγνωστο και πλήρως αποδεδειγμένο, ώστε η όποια αμφισβήτησή του θα τους εξέθετε και θα τους καθιστούσε απολύτως και ολοφάνερα αναξιόπιστους.
Βαϊμάρη, η ανάπηρη δημοκρατία 1918-1933, Heinrich A. Winkler, εκδ. Πόλις, 2013
Σελ. 306: «Ο Σλάιχερ θεωρούσε ότι ελλείψει μιας συμφωνίας με το σύνολο του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, έστω και με τη μορφή μιας “ανακωχής”, δεν υπήρχε άλλη λύση από τη σύναψη συμφωνίας μόνο με εκείνη την τάση των Εθνικοσοσιαλιστών την οποία, όπως πίστευε, καθοδηγούσε ο Strasser. Σε περίπτωση που ο Strasser αποφάσιζε να κινηθεί μόνος του και οδηγούσε ένα σημαντικό μέρος των Εθνικοσοσιαλιστών στο κυβερνητικό στρατόπεδο, θα ανοίγονταν εντελώς νέες προοπτικές και η εσωτερική πολιτική θα άλλαζε…»
Σελ. 312: «Στις 9 Δεκεμβρίου η εφημερίδα Tägliche Rundschau (η οποία, όπως αναφέρεται στο ίδιο βιβλίο, στη σελίδα 305, από τον Αύγουστο του 1932 με χρηματοδότηση του Υπουργείου Άμυνας είχε περάσει στα χέρια του Κύκλου Tat και του Hans Zehrer, και εθεωρείτο φερέφωνο του Σλάιχερ) δημοσίευσε μια ανακοίνωση που προκάλεσε αίσθηση: ο Gregor Strasser παραιτείτο από όλες τις κομματικές του θέσεις. Ο οργανωτικός υπεύθυνος του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος, στον οποίο πριν από πέντε ημέρες ο Σλάιχερ είχε προτείνει τη θέση του Αντικαγκελαρίου, στην ουσία εναντιωνόταν στην άρνηση του Χίτλερ να στηρίξει με ψήφο ανοχής τον Σλάιχερ».
Σελ. 313: «“Η ανταρσία απέτυχε”, σημείωσε ο Γκαίμπελς στο ημερολόγιό του. “Ο Strasser απομονώθηκε. Είναι νεκρός!” Ο Σλάιχερ είχε διαφορετική άποψη επί του θέματος και συνέχιζε να επενδύει στον Strasser».
Σελ. 320: «Ο Χίτλερ σε μια συνεδρίαση των γκαουλάιτερ, στις 16 Ιανουαρίου στη Βαϊμάρη, έκλεισε μια για πάντα τους λογαριασμούς του με τον πρώην οργανωτικό υπεύθυνο του κόμματος: ο Strasser δεν είχε πια κανέναν υποστηρικτή και η κυριαρχία του Χίτλερ στο εσωτερικό του κόμματος ήταν πλέον αδιαφιλονίκητη».
Εθνικοσοσιαλισμός - κίνημα, κόμμα κράτος, Κώστας Λαναράς, εκδόσεις Εντός, 2004
Σελ. 154: «Ο Schleicher επεδίωξε να προσελκύσει τον Gregor Strasser, με την ελπίδα ότι ο τελευταίος θα παρέσυρε μαζί του και ένα σοβαρό τμήμα της κοινοβουλευτικής δύναμης του NSDAP. Παρά τις ισχνές, οπωσδήποτε, πιθανότητες επιτυχίας, ο Hindenburg αποδέχτηκε το σχέδιο του Schleicher, διορίζοντάς τον στη θέση του Καγκελαρίου, στις 3 Δεκεμβρίου 1932. Ο Strasser με τη σειρά του, συμφώνησε με τις προτάσεις του Schleicher, για να σπεύσει, στη συνέχεια, να τις υποβάλει στον Χίτλερ, ο οποίος, ωστόσο, αρνήθηκε κατηγορηματικά».
Αδόλφος Χίτλερ και Εθνικοσοσιαλισμός, Νίκος Βεργίδης, Εκδόσεις Αρκαδία
Σελ. 126: «Ο Χίτλερ συσκέφθηκε την ίδια μέρα στο ξενοδοχείο Κάιζερχοφ με τους κυριότερους συνεργάτες του. Οι Γκαίμπελς-Ραιμ τάχτηκαν αναφανδόν υπέρ της απόρριψης της πρότασης. Μια αποδοχή της θα έμπλεκε το κόμμα στον δύσοσμο λαβύρινθο των συνωμοσιών.[…] Μόνο ο Γκρέγκορ Στράσσερ διαφώνησε. Αυτός ήταν της άποψης πως το κίνημα έπρεπε να αρπάξει την ευκαιρία. Η στάση του επιβεβαιώνει τις εντοπίσεις μας, σχετικά με το ρόλο του στο κόμμα. Οι άκρατες φιλοδοξίες του τον είχαν κάνει υποχείριο των “αριστοκρατικών” κύκλων. Ήταν ο άνθρωπός τους στο κόμμα. Ήδη όμως πλησίαζε η ώρα της αλήθειας γι’ αυτόν».
Σελ. 137: «Ο Χίτλερ κατηγορεί τον Στράσσερ σαν όργανο της ολιγαρχίας. Τη γνώμη του επικροτούν κι όλα τα στελέχη του κόμματος. Ο Στράσσερ νικιέται κατά κράτος. Αναγκάζεται να παραιτηθεί από όλα του τα αξιώματα στο κόμμα. Ταυτόχρονα διαπράττει και την τελευταία του προδοσία. Δίνει όλη την ιστορία της παραίτησής του στον Τύπο. Η ψυχρή επιστημονική ανάλυση των πραγμάτων μάς πείθει, πέραν κάθε αμφιβολίας. Η κρίση την οποία προκαλεί ο Στράσσερ, εντάσσεται στα πλαίσια της ολιγαρχικής συνωμοσίας που στοχεύει στην φθορά του NSDAP».
Η Έλευση του Γ΄ Ράιχ, Ρίτσαρντ Έβανς, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2013
Σελ. 302: «ο Σλάιχερ προσπαθώντας να πιέσει τον Χίτλερ να συμμετάσχει στην κυβέρνηση, ξεκίνησε ξεχωριστές διαπραγματεύσεις με τον Στράσερ για μια ενδεχόμενη κυβερνητική θέση».
Γκαίρινγκ, Ντέιβιντ Ίρβινγκ, εκδ. Γκοβόστη, 2009
Σελ. 140: «Τελικά ο Strasser πέθανε την ίδια ημέρα με τον Schleicher και με τον ίδιο τρόπο. "Ένα κίνημα σαν το δικό μας", έγραψε εκείνη τη χρονιά ο Γκαίρινγκ, "μπορεί να συγχωρήσει πολλά, όχι όμως την προδοσία προς έναν ηγέτη"».
Η άνοδος του Γ΄ Ράιχ, Ιωάννης Κωτούλας, έκδοση του περιοδικού «Ιστορικά Θέματα», 2005
Σελ. 70: «Στο εσωτερικό του NSDAP μια κρίση που υποκίνησαν ορισμένα μέρη υπό τον Γκρέγκορ Στράσσερ, με εξωτερική προτροπή κρατικών κύκλων, σύντομα ατόνησε, όταν διαγράφτηκαν με συνοπτικές διαδικασίες».
Ο άγνωστος Χίτλερ, Δημοσθένης Κούκουνας, εκδ. Μέτρον
Σελ. 122: «Νέος καγκελάριος γίνεται ο Σλάιχερ, που μέσω του Στράσερ, επιχειρεί να πείσει 60 ναζί βουλευτές να αποστατήσουν».
Χίτλερ 1889-1936 - Ύβρις, Ian Kershow, Εκδόσεις SCRIPTA, 2005
Σελ. 442: «Ο Schleicher με την έγκριση του Hindenburg είχε συναντήσει τον Χίτλερ στις 23 Νοεμβρίου. Παρά την επιθυμία του Προέδρου, προσπαθούσε να διερευνήσει κατά πόσον ο Χίτλερ θα στήριζε μια κυβέρνηση υπό τον Schleicher. Ο Χίτλερ ήταν ανένδοτος. […] Εν τω μεταξύ, ο Schleicher επιβεβαίωνε ότι οι πόρτες παρέμεναν ανοιχτές για τον Gregor Strasser, ο οποίος δεν είχε παίξει κανένα ρόλο στην υπόθεση της αλληλογραφίας μεταξύ του Χίτλερ και του γραφείου του Hindenburg, και υποτίθεται ότι ήταν έτοιμος "να προβεί ο ίδιος προσωπικά στη ρήξη" αν δεν έβγαινε τίποτε από τις συζητήσεις με τον Χίτλερ.
Ο Schleicher έβαλε αυτή την πιθανότητα στο παιχνίδι κατά τη διάρκεια των συζητήσεων μεταξύ του ιδίου, του Papen και του Hindenburg το απόγευμα της 1ης Δεκεμβρίου. Στον Strasser και σε έναν ή δύο από τους υποστηρικτές του θα προσφέρονταν θέσεις στην κυβέρνηση. Θα μπορούσαν να πάρουν με το μέρος τους περίπου εξήντα βουλευτές των Ναζί. Ο Schleicher ήταν σίγουρος ότι θα κέρδιζε την υποστήριξη των συνδικαλιστικών οργανώσεων, του SPD (σοσιαλδημοκράτες) και των αστικών κομμάτων για μια δέσμη οικονομικών μεταρρυθμίσεων και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. […] Ο Hindenburg διόρισε τον Schleicher καγκελάριο του Ράιχ».
Σελ. 444-447: «Ο Strasser το 1932 είχε δημιουργήσει καλές επαφές με κάποιους από τους σημαντικούς βιομήχανους του Ruhr, και επωφελούνταν από τις οικονομικές τους επιχορηγήσεις. [..] Επιχειρηματίες αντιμετώπιζαν τον Χίτλερ ως αμετακίνητο εμπόδιο για μια συντηρητική κυβέρνηση της Δεξιάς και άρχισαν να βλέπουν τον Strasser ως έναν πιο υπεύθυνο και δημιουργικό πολιτικό ο οποίος θα μπορούσε να προσφέρει μαζική ναζιστική υποστήριξη σε μια συντηρητική κυβέρνηση. Πράγματι εκείνο το διάστημα ο Strasser επηρεαζόταν όλο και περισσότερο από τις νεοσυντηρητικές ιδέες της ομάδας Tat του Hans Zehrer και συνηγορούσε στην ιδέα ενός ευρύτερου μετώπου της Δεξιάς. […]
Επιπλέον, ήταν ανελέητος και δεν έβλεπε μπροστά του τίποτε άλλο από τον δρόμο για την εξουσία. […] Τα μέλη του Κύκλου Tat σύστησαν τον Strasser στον στρατηγό Schleicher το καλοκαίρι του 1932. Ο Schleicher ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για την περίπτωση που ο Gregor Strasser θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε τα συνδικάτα να στηρίξουν μια “εθνική” ─δηλαδή απολυταρχική─ κυβέρνηση. Αυτό ήταν κάτι που ευνοούσε ο “Κύκλος Tat”. […]
Στις 31 Αυγούστου, ο Goebbels είχε σημειώσει στο ημερολόγιό του: “Για πρώτη φορά μιλάει [ο Χίτλερ] ανοιχτά γι’ αυτά που κάνει η κλίκα του Strasser στο κόμμα. Και εδώ, είχε κρατήσει τα μάτια του ανοιχτά, αν και δεν έλεγε τίποτε. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έβλεπε κιόλας”. […] Ο Goebbels γράφει γύρω στα τέλη Σεπτεμβρίου: “Θα ήταν ευλογία, αν τελικά το κρυφό σαμποτάζ [του Strasser] ερχόταν στην επιφάνεια, έτσι ώστε ο Φύρερ να μπορέσει να δράσει εναντίον του”. […]
Σε μια συνάντηση που κρατήθηκε μυστική, στο Βερολίνο στις 3 Δεκεμβρίου, ο Schleicher πρόσφερε στον Strasser τις θέσεις του αντικαγκελαρίου και του πρωθυπουργού της Πρωσίας. […] Μετά τη συγκέντρωση της 5ης Δεκεμβρίου, ο Strasser θα πρέπει να κατάλαβε ότι οι πιθανότητες να ηγηθεί μιας ανταρσίας ενάντια στον Χίτλερ ήσαν μηδαμινές. […]»
Σελ. 449-450: «Ο Strasser έγινε ο υπ’ αριθμόν ένα προδότης του κινήματος. Ο Χίτλερ μίλησε στους γκαουλάιτερ, στους περιφερειακούς επιθεωρητές και στους βουλευτές του Ράιχσταγκ. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Völkischer Beobachter, όλοι όσοι παρευρίσκονταν αισθάνθηκαν την ανάγκη να εκδηλώσει καθένας προσωπικά την αφοσίωσή του, ανταλλάσσοντας χειραψία με τον Χίτλερ. “Ο Strasser απομονώθηκε. Είναι πια νεκρός”, σημείωνε ο Goebbels θριαμβολογώντας. […] “Οι μετοχές του δεν αξίζουν πια τίποτε. Μια μικρή παράσταση πάνω στη σκηνή. Τώρα ξαναβυθίστηκε στο τέλμα, από όπου και προερχόταν”, ήταν το σχόλιο ─με εξωραϊσμένο ύφος─ του Goebbels για την αποπομπή του Gregor Strasser, στο ημερολόγιό του. Ο Strasser τώρα είχε αποσυρθεί ολοκληρωτικά από κάθε πολιτική δραστηριότητα και από κάθε δημόσια εμφάνιση. […] Στις αρχές του 1934 έκανε αίτηση […] να του δοθεί το τιμητικό σήμα του NSDAP, ως επιβράβευση για το γεγονός ότι ήταν μέλος του κόμματος από την επανίδρυση του κόμματος στις 25 Φεβρουαρίου του 1925. Ούτε αυτό, ούτε ένα γράμμα που έστειλε παραπονούμενος στον Rudolf Heß στις 18 Ιουνίου του 1934, τονίζοντας τις επί μεγάλο διάστημα υπηρεσίες που πρόσφερε και τη συνεχιζόμενη αφοσίωσή του στο κόμμα, μπόρεσαν να σώσουν το τομάρι του. Ο Χίτλερ δεν συγχωρούσε εκείνους που αισθανόταν ότι τον πρόδωσαν».
Και τέλος, η Σίτσα Καραϊσκάκη, το 1934 στο βιβλίο της Das Dritte Reich durch meine Brille (Tο Γ΄ Ράιχ μέσα απ’ τα γυαλιά μου, υπό έκδοση Θούλη 9/2015), στη σελίδα 169 γράφει για αυτούς που είχαν εκτελεστεί, λίγο καιρό πριν, τη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών:
«Γι’ αυτόν τον λόγο, η προσπάθεια για απόκτηση κύρους, το ολοφάνερο κυνήγι της δημοτικότητας από την ηγετική κλίκα των SA γύρω από τον Röhm, το μυρίστηκε καλά ο λαός ήδη πριν από την σύλληψή του από τον Χίτλερ. Γι’ αυτό δεν έδειξε ίχνος κατανόησης για τις ατομιστικές φιλοδοξίες μερικών ανδρών, τους οποίους η ηγετική τους θέση τούς έκανε εγωιστές, και κανένας από τον λαό δεν υπερασπίστηκε την αυθάδειά τους».
Ristorante Verona
