Του Παν. Μαρίνη
Εξαιρετική η συνοπτική ανάλυσις της Μεταπολεμικής στάσεως των Άγγλων έναντι της Ελλάδος που επιχειρεί ο Δημήτριος Βεζανής εις το πονημάτιόν του «Εμείς και οι Άγγλοι», Μάρτιος 1947, εκ της οποίας αποσπώμεν:
[Ο Δημήτριος Βεζανής (1904-1968), από τις σπουδαιότερες πνευματικές προσωπικότητες της Ελλάδος του 20ου αιώνος, απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Μονάχου, ήτο υφηγητής στην έδραν της Γενικής Πολιτειολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητής της Γενικής Πολιτειολογίας και του Συνταγματικού δικαίου στην
Πάντειον, όπου και εδίδαξε έως τον θάνατόν του το 1968.]
[Κατά την «Απελευθέρωσιν» τον Σεπτέμβριον
1944] Ενώ δε τότε η Αγγλική Διοίκησις εγνώριζε άριστα τί ήτο το ΕΑΜ και
τί επεδίωκε εις βάρος των Ελλήνων, απεβίβασε εδώ ασήµαντα τον αριθμόν στρατεύματα
ενώ ασφαλώς θα ηδύνατο διά της διαθέσεως περισσοτέρων και την φοβεράν σφαγήν του
Δεκεμβρίου να προλάβη και το έδαφος να εκκαθαρίση αλλά και να οργανώση Ελληνικόν
Στρατόν ο οποίος θα ανεκούφιζε τας συµμαχικάς δυνάµεις. Λόγω ακριβώς του κωµικού
αριθμού των αποβιβασθέντων και της κωµικής Κυβερνήσεως Παπανδρέου ωδηγήθημεν
εις την σφαγήν του Δεκεµβρίου.
Αν απεβιβάζοντο σημαντικώτεραι δυνάµεις και κατελάµβανον
εγκαίρως τους στρατιωτικούς κόµβους ουδέν κίνηµα θα εξερρηγνύετο ή θα κατεπνίγετο
εν τῇ γενέσει του χωρίς ελληνικήν αφαίµαξιν. Η τακτική της
τότε Ελληνικής Κυβερνήσεως παρά τας σηµερινάς φωνασκίας των Κοµμουνιστών εβοήθησε
ουσιαστικώτατα και προήγαγε την έκρηξιν του κινήµατος. Εάν δε οι Κοµμουνισταί
τότε αντί να κηρύξουν επανάστασιν είχον δεχθεί τας παραχωρήσεις του Παπανδρέου δι'
ὧν ολόκληρος ο Διοικητικός και Στρατιωτικός µηχανισμός
της Χώρας είχε παραδοθεί εις χείρας των, θα είχον επιτύχει την νίκην. Ευτυχώς δι'
ηµάς η πλεονεξία και η υπεροψία τούς εµώραναν και τους ωδήγησαν εις την ήτταν. […]
Διά πάντα ταύτα πταίει δυστυχώς οφείλομεν να
το ομολογήσωμεν και αυτός ο κ. Τσώρτσιλ ο οποίος και τον αδύναµον και αλλοπρόσαλλον
Παπανδρέου επέβαλεν και τους δεξιούς τελείως παρεγνώρισε και δεν έλαβε εν καιρῷ τ' αναγκαία µέτρα.
Αλλ' ο τρόπος της καταπνίξεως του κινήματος και η εν συνεχείᾳ µεταχείρισις των κινηµατιών βάσει της αισχράς δήθεν
συµφωνίας της Βάρκιζας, ἣν επέβαλεν η Βρετανική Κυβέρνησις του
κ. Τσώρτσιλ αποτελούν αψευδή τεκµήρια της ολίγης γνώσεως του ελληνικού λαού και
τού χαρακτήρος του ἣν έχουν οι Βρετανοί. Ενώ οι στασιασταί
πανικόβλητοι διελύοντο υπό τας αράς του λαού εις όλην την Ελλάδα, η Βρετανική Στρατιωτική
Διοίκησις εσταµάτησε τα στρατεύματά της εις την Λεβάδειαν και εδέχθη (ὦ ! του αίσχους
και της κοροϊδίας) να υπογράψη ανακωχήν με τους σφαγείς. Και αυτά µεν αφορούν
τους Βρετανούς. Αλλά περαιτέρω ούτοι επέβαλον εις το Ελληνικόν Κράτος να υπογράψη
(άκουσον) συµφωνίαν µε κοινούς σφαγείς και δολοφόνους. Επέβαλον αµνηστίαν εκτεινοµένην
και εις εγκλήµατα κοινού δικαίου (τα απαραίτητα διά την επιτυχίαν της στάσεως)
αλλά και περαιτέρω απηγόρευσαν εις τας εκάστοτε ελληνικάς Κυβερνήσεις να εκτελέσουν
τας ποινάς κοινών δολοφόνων (εκείνων που διέπραξαν εγκλήµατα κοινού δικαίου µη
απαραίτητα διά την επιτυχίαν της στάσεως).
Αυτά τα αίσχη έγιναν πρωθυπουργούντος του κ. Τσώρτσιλ. […] Αλλά αν η ελληνική ψυχή και συνείδησις η τόσον
τιµώσα τον κ. Τσώρτσιλ φρονεί ότι υπέπεσεν εις σοβαρώτατα λάθη εν τῇ πολιτικῇ την οποίαν εχάραξε
έναντι της χώρας µας, τί να είπωµεν διά τα λάθη τα οποία διεπράχθησαν αφ᾽ότου η Κυβέρνησις των Εργατικών ανέλαβε την αρχήν;
Όταν η Κυβέρνησις των Εργατικών διεδέχθη τον κ. Τσώρτσιλ εις
την Αρχήν εφρόντισε αµέσως να εγκαταστήση µίαν σκοτεινήν νοεμβριανήν νύκτα εις
την αρχήν τον κ. Σοφούλην εν πλήρει επιγνώσει ότι τούτο αντέκειτο εις την σαφή,
την εκπεφρασµένην θέλησιν του ελληνικού λαού, µε µόνον τον σκοπόν να δυνηθή ούτος
να στρεβλώση και να µεταβάλη την θέλησιν του λαού µέχρι των εκλογών. Συγχρόνως
τον εβίασαν και ηνέχθησαν να ψηφίση τον περίφηµον περί αποσυµφορήσεως νόµμον δι᾽οὗ απεδίδετο η
ελευθερία εις εκείνους τους οποίους δεν επροστάτευεν η συνθήκη της Βάρκιζας και
οι οποίοι εν συνεχείᾳ ήρχισαν τον κατά της Ελλάδος ανταρτοπόλεµον.
Ταυτοχρόνως διά «διπλωματικής οδού» απηγόρευσαν την εκτέλεσιν
των νοµίµως εκ δεδοµένων και αµετακλήτων καταστασών αποφάσεων της Ελληνικής
Δικαιοσύνης. Ούτως ουδεμία κύρωσις επεβλήθη διά το κίνημα του Δεκεµβρίου και
ήνοιξεν ο δρόμος διά την προπαρασκευήν και άλλου κινήµατος.
Εκείνο το οποίον επίσης κατώρθωσε η Αγγλική πολιτική ήτο να
µην εκκαθαρισθούν αι Δηµόσιαι υπηρεσίαι,
τα σώματα ασφαλείας και ο Στρατός, ώστε οιαδήποτε προσπάθεια του κράτους να προσκρούη
εις την αντίδρασιν των εαµιζόντων και τον εαμοφίλων.
Η προς την Ελλάδα παρασχεθείσα οικονοµική βοήθεια υπήρξε γελοία.
Μερικαί κονσέρβαι, ολίγα ενδύµατα και βοήθεια καθαρώς νομισματική. Ηµείς είχομεν
την αξίωσιν να είχωµεν βοήθειαν παραγωγικήν και όχι δάνεια καταναλωτικά. Θα έπρεπε
οι Σύµμαχοι να αναλάβουν αμέσως ως είχον υποχρέωσιν και διεκήρυσσον προ της απελευθερώσεως
1) Να επισκευάσουν αµέσως το σιδηροδρομικόν δίκτυον της Χώρας 2) να επισκευάσουν
αμέσως τας γεφύρας και τας οδούς 3) να κατασκευάσουν αμέσως τας προϋποθέσεις της
προόδου µας, τα µεγάλα υδροηλεκτρικά και αρδευτικά έργα τα οποία χρειάζεται ο
τόπος. Και εδώ όμως επρωτοστάτησεν πνεύμα στενόκαρδον και αποικιακόν. […]
[Όταν οι κοµμουνισταί το
1946] εξαπέλυσαν τον ακήρυκτον και φοβερόν πόλεμον εναντίον μας, οι Άγγλοι μάς έδεσαν αρχικώς τα χέρια και μόνον με το σταγονόμετρον μάς εχορήγουν τα
απαραίτητα διά την άμυνάν μας µέσα. Μάς απηγόρευσαν µέχρι πρό τινος [Ο Δ. Βεζανής γράφει τον Μάρτιον 1947] να προσφύγωμεν
εις τον περίφημον ΟΗΕ διά να μην τούς χαλάσωµεν τας σχέσεις με την Ρωσσίαν.
Τέλος, όπερ και σπουδαιότερον, µε τας διαφόρους εδώ αποστολάς των δεν άφηναν την
Κυβέρνησιν να λάβη τα μέτρα που έπρεπε, αφού μέχρι προ ολίγου δεν επέτρεπαν την
συµμετοχήν του Στρατού εις την καταστολήν της ανταρσίας.
Η οικτρά αυτή κατάστασις η οποία εξακολουθεί κατά μέγα µέρος
υφισταµμένη οφείλεται όµως και εις την εσωτερικήν αδυναµίαν της Κυβερνήσεως η
οποία ανεδείχθη κατά τας εκλογάς της 31ης Μαρτίου [Κυβέρνησις
Π. Τσαλδάρη, Λαϊκού κόµματος]. Δεν ισχυριζόμεθα ότι ο δρόµος της Κυβερνήσεως
ήτο εστρωµένος με άνθη. Ούτε φρονούμεν ότι εσηµείωσεν μόνον αποτυχίας. Γεγονός όμως παραμένει ότι εν τῷ συνόλῳ της απηρτίζετο
από πρόσωπα στερούμενα του απαραιτήτου διά τας περιστάσεις σθένους και της αναγκαίας
βουλητικότητος. Αντί να εννοήση ότι απέναντι της διψώσης διά δύναµιν, αποφασιστικότητα
και δικαιοσύνην µάζης του ελληνικού λαού η οποία την εψήφισε είχε υποχρεώσεις ἃς δεν ηδύνατο να αγνοήση, κατέστη θεραπαινίς των αγγλικών
βλέψεων και επιθυμιών. Η µικροτέρα επιθυµία διατυπουµένη από τον µικρότερον
και ασηµότερον Άγγλον απετέλει νόμον διά τους κεχηναίους της Κυβερνήσεως του Λαϊκού
κόµματος.
Και ούτως η Κυβέρνησις αντί να στηρίζεται και να αντλή την δύναµίν
της από την συνεχή επαφήν προς τον λαόν κατήντησε θεραπαινίς των Άγγλων. Η περίοδος
αυτή της αναγκαστικής αγγλικής επικυριαρχίας εν συνδυασμῷ με την αχαρακτήριστην αγγλικήν στάσιν έναντι τού Ελληνισµού
εχρειάζετο άνδρες ικανούς παρ᾽όλας τας δυσχερείας
να τηρούν την λαϊκήν εντολήν και προθύµους να παραιτηθούν χάριν αυτής και να θυσιασθούν
εν ανάγκῃ. Θα εχρειάζετο ακόµη να υπάρχουν άνδρες ικανοί να λακτίσουν εις τα οπίσθια τους
Άγγλους εφ᾽όσον ούτοι θα ανεμιγνύοντο υπέρ το δέον
εις τα εσωτερικά µας και θα παρηµπόδιζον την λήψιν των αναγκαίων προς σωτηρίαν
της Ελλάδος μέτρων. Αντ᾽αυτών κατέχουν την εξουσίαν άτομα προσκεκολληµένα
ως όστρακα εις την αρχήν και έχοντα µέσην κεκαμένην από τας υποκλίσεις και την
ξενοδουλείαν.
Τέλος το κυριώτερον ζήτημα των Εθνικών μας διεκδικήσεων. Εάν
οι Άγγλοι είχον πραγµατικώς φιλότιµμον θα ώφειλον αμέσως και άνευ της μικροτέρας
χρονοτριβής να αποδώσουν εις την Ελλάδα προτού αύτη την ζητήση την Ελληνικωτάτην μεγαλόνησον της Κύπρου. Ώφειλον αμέσως να καταλάβουν µε Ελληνοσυµμαχικάς δυνάμεις
την Ελληνικωτάτην Βόρειον Ήπειρον μέχρι του Σκούμπι. Αντ᾽αυτού αναγνωρίζουν την Κυβέρνησιν του αιµοσταγούς Ληστάρχου
Εμβέρ Χότζα και κηρύσσουν την Αλβανίαν σύµμαχον Χώραν αποκλείοντες εµμέσως
την ικανοποίησιν των ελληνικών διεκδικήσεων και τούτο ενώ η Ρωσσία ανέτρεψεν τον
χάρτην της Ευρώπης και προσήρτησε ουσιαστικώς όλας τας υπ' αυτής κατεχομένας περιοχάς.
Ώφειλον να καταλάβουν στρατιωτικώς τας επιµάχους περιοχάς της Γιουγκοσλαβίας και
Βουλγαρίας διά να τάς αποδώσουν εν καιρῷ εις την Ελλάδα.
Αντ' αυτού αναγνωρίζουν τας ψευδοκυβερνήσεις του Βελιγραδίου και της Σόφιας και
ανέχονται να διατυπώνουν οι ηττηµένοι και προδώσαντες τον Συµμαχικόν αγώνα αξιώσεις
εις βάρος της Ελλάδος.
Ώφειλον… εάν βεβαίως ήθελον να μάς υποστηρίξουν.
Η παρά του Συµβουλίου των τεσσάρων εν Ν. Υόρκῃ ομοφώνως ληφθείσα απόφασις περί του αμεταβλήτου των
συνόρων Ελλάδος-Βουλγαρίας ως και η αναγνώρισις της αιµοσταγούς Αλβανίας ως συµμάχου
Χώρας προδικάζουσα την απόρριψιν των ελληνικών διεκδικήσεων επί της Βορείου Ηπείρου,
αποτελεί την τραγικήν κατάληξιν της πολιτικής του συμβιβασµμού αλλά και τρανήν
απόδειξιν ότι ουδεµμία φιλία, ουδέν αίσθηµα και ουδεμία ηθική υποχρέωσις ισχύουν
εις την πολιτικήν, αλλά µόνον το συµφέρον.
[…]
Δυνάμεθα να τους είπωµεν παρρησίᾳ: με την άτιµον πολιτικήν των απεξενώθησαν κάθε συµπαθείας του Ελληνικού Λαού.
Μάς εχρησιµοποίησαν σαν λεµόνι το οποίον απέρριψαν αφού το έστιψαν καλά. Έλληνες
! Μην λησµονείτε την αχαρακτήριστον στάσιν
των!
Διατί όµως όλη αυτή η δυστυχία θα ερωτήση ο καλός και αγαθός
Έλλην πολίτης. Διατί η Ελλάς η οποία τόσα προσέφερε ποτίζεται σήμερον όξος και
χολήν;
Μία µόνον ερµηνεία αληθεύει επιβεβαιουµένη από την εξέλιξιν
των γεγονότων µέχρι σήµερον, η ερμηνεία ότι οι Σύµμαχοι µάς επώλησαν αντί
πινακίου φακής διά να εξευµενίσουν την Ρωσσίαν. Ο συλλογισµός των υπήρξεν απλούς.
Υποστήριξις του ΕΑΜ, συµμάχου των Σλαύων - παρεµπόδισις της δηµιουργίας μιάς
άκρως Εθνικόφρονος Ελλάδος - απεµπόλησις των εθνικών µας διεκδικήσεων. Με μίαν
λέξιν οι Σύµμαχοι ενδιαφέρονται διά την Ελλάδα ως γεωγραφικόν χώρον και όχι διά
την τύχην του ελληνικού λαού. […]
Την νοοτροπίαν αυτήν απεικονίζει τελευταίον άρθρον των «Τάϊμς»
εις το οποίον σαφώς και αναιδέστατα λέγεται ότι η Αγγλική επιρροή εν Ελλάδι θα ασκηθή
προς την κατεύθυνσιν της ενότητος και του κατευνασµού. Εν συνεχείᾳ δε προτείνεται ο σχηµατισµμός κυβερνήσεως συνασπισµού
παρά την θέλησιν του λαού µε συµμετοχήν των αριστερών και των Κοµμουνιστών.
Όχι ηλίθιε και άτιμε και παλιάνθρωπε τών Τάϊµς, οι Έλληνες
δεν είναι τόσον ηλίθιοι ώστε να χάψουν αυτάς τας ατιµίας. Όταν οι Κοµμουνισταί
ομιλούν περί ενότητος ζητούν να επικρατήσουν διά της σφαγής και της τροµοκρατίας. […] Η ρωσσική πολιτική σταθερώς αποβλέπει εις
την διαγραφήν της Ελλάδος ως πολιτικής οντότητος από του χάρτου της γης.
Οι Αγγλοαµερικανοί δεν ανεγνώρισαν τας θυσίας μας. Η πολιτεία
των απέναντί μας υπήρξεν αγνώμων και αισχρά.
[…]
Το συμπέρασµμα είναι ότι μάς εχρησιμοποίησαν κατά τον αισχρότερον
τρόπον και μάς απέρριψαν όταν δεν ηδυνάµεθα κατά την γνώµην των να τους προσφέρωμεν
τίποτε πλέον. Αυτό αποτελεί πολύτιµον δίδαγμα διά το μέλλον. Εφ' εξής μακράν
από αισθηµατισµούς και φιλίας στηριζοµένας εις αισθήµατα. Η φιλία µας θα στηρίζεται
επί του βάθρου των αµοιβαίων συµφερόντων. Οι ξένοι απεδείχθησαν άπιστοι, συµφεροντολόγοι
και μικροί. Από την στάσιν αυτήν αποδεικνύεται πόσον δίκαιον είχε και πόσον καλά
τους εγνώριζε ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος ο οποίος εζήτει ουσιαστικάς εγγυήσεις διά
την έξοδον της Ελλάδος εκ της ουδετερότητος το 1916 και πόσον τυχοδιωκτική υπήρξεν
η πολιτική του Ελ. Βενιζέλου…
Εκείνο το οποίον εφ' εξής χρειαζόμεθα είναι πολιτική σαφής
και ρεαλιστική µακράν από ευπιστίαν εις πλούσια λόγια και υποσχέσεις.
Εκείνο το οποίον ηµείς οι Έλληνες δεν θα λησµονήσωμεν και
δεν θα χωνεύσωµεν ποτέ είναι ότι η ηττηµένη Βουλγαρία εξέρχεται μεγαλυτέρα από
τον Πόλεμον (αφού προσήρτησε την Δοµβρουτσάν) ενώ εις την Ελλάδα την κατεστραµμένην
και την δεδῃωμένην δεν δίδεται τίποτε.
Και διερωτώμεθα: Εις τί ωφέλησε ο πόλεµος και η «αντίστασις»
αφού κατέληξε εις αυτήν την οικτρότητα; Πώς είναι δυνατόν να σταθούν ως τίμιοι
άνθρωποι και να αντιµετωπίσουν τον Θεόν αυτοί οι οποίοι κατά τον πόλεμον και την
Κατοχήν μάς έστελναν τας συμβουλάς και τας υποσχέσεις: «Έλληνες καταστρέψατε
τα πάντα, µη φεισθήτε ουδενός. Εµείς θα τα ξαναφτειάξουμε και θα δηµιουργήσωμε μίαν µεγάλην και ευτυχισμένην Ελλάδα.» Ιδιαιτέρως ημάς μάς πληγώνει το γεγονός
ότι ούτε ο Τσώρτσιλ ύψωσε την φωνήν του διά να διαµαρτυρηθή κατά της ατιµίας και
εφάνη ούτω επιδοκιµάζων αυτήν. Με την στάσιν των αυτήν θέλουν καλά και σώνει να μάς αποδείξουν ότι η «αντίστασις» υπήρξεν μία τεραστία ηλιθιότης και ο πόλεµος μία ρωµαντική περιπέτεια. Εάν είχωµεν να κάνωµεν με Γερµανούς είµεθα βέβαιοι
ότι θα ήσαν περισσότερον ιππόται και περισσότερον άνδρες. Τώρα δεν μπορούμεν να
κάνωµεν τίποτε εις τους Συµμάχους μας, Μπορούμε όμως κάτι να κάνωµεν που
βγαίνει από την ψυχήν του Λαού μας και να τους φωνάξουμε κατάµουτρα:
«Φτοῦ σας ἀπατεῶνες». 🞖
RV