Δευτέρα 22 Μαρτίου 2021

22 Μαρτίου 1821: Ιδρύεται ο Ιερός Λόχος

 

 


22 Μαρτίου 1821: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης συγκροτεί στη Φώξανη της Μολδοβλαχίας τον Ιερό Λόχο από εθελοντές σπουδαστές. Στο παρελθόν, όλες οι αντι-σουλτανικές επαναστάσεις των λαών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ακολουθούσαν το ίδιο μοτίβο τακτικής. Ελαφρές ομάδες ενόπλων συγκεντρώνονταν και ξεκινούσαν αντάρτικο εκμεταλλευόμενες τα όρη, στενωπούς, ερήμους ή ό,τι άλλο προσέφερε το έδαφος της περιοχής, χτυπούσαν και διέφευγαν. Αξιωματικός του τσαρικού στρατού, ο Υψηλάντης προέκρινε τη δημιουργία ενός επιλέκτου σώματος που θα πολεμούσε με τον «ευρωπαϊκό» τρόπο και του οποίου οι βετεράνοι θα αποτελούσαν την «ψυχή» του επαναστατικού σώματος, το φυτώριο από όπου θα προέρχονταν οι αξιωματικοί του στρατού του. Οι νέοι σπουδαστές συγκέντρωναν τα προσόντα για αυτό το όραμα και η μονάδα έλαβε το όνομα του Ιερού Λόχου.



Αυθεντικό χιτώνιο Ιερολοχίτη. Ανήκε στον Φιλικό και επαναστάτη Κωνσταντίνο Ξενοκράτη, που μαζί με τον αδερφό του Πασχάλη εντάχθηκαν στον Ιερό Λόχο και πολέμησαν στο Δραγατσάνι και κατόπιν στην επανάσταση στην Ελλάδα. Ο Πασχάλης Ξενοκράτης έπεσε μαχόμενος κατά τη μάχη του Σκουλενίου ενώ ο Κωνσταντίνος επέζησε, επέστρεψε στο Βουκουρέστι και βοήθησε με ευεργεσίες την πατρίδα του (σχολείο στο Σαμάκοβο Θράκης, Ξενοκράτειο Παρθεναγωγείο Μεσολογγίου, Ξενοκράτειο Νοσοκομείο Βουκουρεστίου). Το 1899 δώρισε τη στολή του, που φορούσε κάθε χρόνο στην επέτειο της 25ης Μαρτίου, τα όπλα και τη σφραγίδα του στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, όπου εκτίθενται σήμερα. Είναι η μοναδική στολή του σώματος που σώζεται σήμερα (φωτογραφία: Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)


Η αρχική δύναμη που συγκροτήθηκε στη Φώξανη (σημ. Focșani) ήταν 120 άνδρες, που αφού ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους, παρέλασαν με τη μαύρη στολή (Ουσσάρου) και το μαύρο φέσι χωρίς γείσο με τη νεκροκεφαλή και τα σταυρωτά οστά μπροστά στους αρχηγούς με επικεφαλής τον διοικητή τους, Γεώργιο Καντακουζινό (ο Φιλικός Αθανάσιος Τσακάλωφ ήταν υποδιοικητής). Η εμφάνιση των Ιερολοχιτών και τα σύμβολά τους παρέπεμπαν στην θυσία και τον θάνατο για το ιδανικό της ελευθερίας και της τιμής.

Η στολή τους προήλθε από το ανεξάρτητο σύνταγμα του Φρειδερίκου-Γουλιέλμου, δούκα του Μπράουνσβαϊχ-Βόλφενμπουτελ που είχε συγκροτήσει μια μικτή δύναμη πεζικού, ελαφρού ιππικού και πυροβολικού 2,500 ανδρών για να πολεμήσει κατά του Ναπολέοντα το 1809. Η δύναμη του Φρειδερίκου απελευθέρωσε την πόλη και την περιοχή της (έστω και προσωρινά) κερδίζοντας το προσωνύμιο «Μαύρη Λεγεώνα» ή «Μαύρη Στρατιά» (Schwarze Schar ή Schwarze Legion), ηττήθηκε και διέφυγε με βρετανικά πλοία στην Ισπανία όπου καταστράφηκε κατά τις μάχες εκεί. Ο ίδιος ο «Μαύρος Φρειδερίκος» πέρασε στην Βρετανία, έλαβε το βαθμό του αντιστρατήγου και πολέμησε με τους Βρετανούς μέχρι που σκοτώθηκε το 1815 στη μάχη του Κάτρ Μπρα. 

Απεικόνιση τυφεκιοφόρου του Συντάγματος του Μπράουνσβαϊχ το 1809. Η στολή και τα διακριτικά είναι σχεδόν ίδια με του Ιερού Λόχου 12 χρόνια αργότερα. Τον 19ο αιώνα η κατασκευή στολών και υποδημάτων ήταν μια απαιτητική διαδικασία καθώς η εκβιομηχάνιση έκανε τα πρώτα της βήματα και οι στολές και ο εξοπλισμός ήταν πολύ ακριβή υπόθεση (εικόνα: Osprey Men-at-Arms)


Σύντομα, περισσότεροι εθελοντές θα συνέρρεαν και θα πύκνωναν τις τάξεις του Ιερού Λόχου ανεβάζοντας τον αριθμό του στους 400 περίπου άνδρες μέχρι την άφιξη των επαναστατών στην πόλη του Τιργκόβιστε (Târgoviște). Μαζί τους συγκροτήθηκε και απόσπασμα Ουσσάρων με χρήματα του πρίγκηπα της Μολδαβίας, Μιχαήλ Σούτζου. Ατυχώς, η νικηφόρος πορεία του Ιερού Λόχου, που θα πολεμήσει αποτελεσματικά στο Γαλάτσι, τη Σλάτινα, το Σκουλένι και το Σέκου, θα λάβει τέλος στο Δραγατσάνι, τον Ιούνιο.

Ο Ιερός Λόχος πολεμά στο Δραγατσάνι (πίνακας του Peter von Hess, Μουσείο Μπενάκη)


RV