Η σχετική κατάταξη περιέχεται στην πιο πρόσφατη έκθεση για το 2021 αξιολόγησης του κράτους δικαίου με βάση τις εμπειρίες και τις αντιλήψεις του ευρύτερου κοινού και των νομικών εντός της κάθε χώρας.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της αξιολόγησης που λαμβάνονται υπόψη, το αποτελεσματικό κράτος δικαίου μειώνει τη διαφθορά, καταπολεμά τη φτώχεια και τις ασθένειες και προστατεύει τους ανθρώπους από μικρές και μεγάλες αδικίες. Αποτελεί το θεμέλιο για τη δικαιοσύνη, ισότητα ευκαιριών που στηρίζει την ανάπτυξη, για υπεύθυνη διακυβέρνηση και σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Παραδοσιακά, το κράτος δικαίου θεωρείται ως ο τομέας των δικηγόρων και των δικαστών. Ωστόσο, καθημερινά ζητήματα ασφάλειας, δικαιωμάτων, δικαιοσύνης και διακυβέρνησης επηρεάζουν το σύνολο των πολιτών.
Οι τέσσερεις βασικές αρχές που λαμβάνονται υπόψη για την αξιολόγηση του κράτους δικαίου είναι:
- Η ανάληψη ευθύνης, κατά πόσο δηλαδή η κυβέρνηση αλλά και ο ιδιωτικός τομέας είναι υπόλογοι βάσει του νόμου.
- Η σαφήνεια , σταθερότητα και ομοιομορφη εφαρμογή του νόμου και κατά πόσο εξασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ιδιοκτησία και τα διαδικαστικά δικαιώματα.
- Η διαδικασία ψήφισης, εφαρμογής και εκτέλεσης της νομοθεσίας
- Η δικαστική ανεξαρτησία και αμεροληψία, δηλαδή κατά πόσο η δικαιοσύνη αποδίδεται έγκαιρα από ικανούς, ηθικούς, και ανεξάρτητους δικαστές.