Alice Kaplan
Τις τελευταίες ημέρες λόγω της επετείου του θανάτου του Ρομπέρ Μπραζιγιάκ στις 6 Φεβρουαρίου, δημοσιεύθηκε σε ακροδεξιό αντιεθνικοσοσιαλιστικό site μία φαινομενικά εγκωμιαστική αναφορά στον μεγάλο συγγραφέα και ήρωα της Ιδέας, η οποία στην πραγματικότητα ήταν συκοφαντική. Η αναφορά αυτή βασίζεται εξ ολοκλήρου σε ένα υπερπροβεβλημένο παγκοσμίως βιβλίο σχετικά με τον Μπραζιγιάκ, το βιβλίο της Άλις Κάπλαν «O άνθρωπος του εχθρού». Για το βιβλίο αυτό είναι σκόπιμο να πούμε κάποια πράγματα, μιας και το παραπάνω ακροδεξιό site επισκέπτονται και νέοι άνθρωποι που είναι ακόμη αγνοί και ανυποψίαστοι και θέλουν να ενημερωθούν.
Το βιβλίο αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει πηγή ενημέρωσης για τον Μπραζιγιάκ. Ας ξεκινήσουμε με τη συγγραφέα. Είναι εβραία, κάτι που αναγράφεται και στο βιογραφικό της στο Amazon και αλλού.
Όπως αναφέρει στην αρχή του βιβλίου της, το έγραψε γιατί τα βιβλία που κυκλοφορούσαν μέχρι να εκδοθεί το δικό της «ενίσχυαν τον μύθο του Μπραζιγιάκ» και «τον έκαναν ήρωα των αρνητών του Ολοκαυτώματος». Αλλά το πιο βασικό της κίνητρο το αναφέρει στο τέλος του προλόγου της: «…Πολλοί άνθρωποι με ρώτησαν ποιο ήταν το κίνητρό μου; Στο μυαλό μου ερχόταν συνεχώς μια εικόνα από τα παιδικά μου χρόνια. Το 1963, όταν ήμουν οκτώ ετών, άνοιξα το κάτω συρτάρι του γραφείου του πατέρα μου και βρήκα ένα γκρίζο χαρτόκουτο γεμάτο με ασπρόμαυρες φωτογραφίες, τραβηγμένες σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είχαν χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικά στοιχεία στις δίκες για εγκλήματα πολέμου που διεξήχθησαν στη Νυρεμβέργη· σε αυτές ο πατέρας μου είχε υπηρετήσει ως εισαγγελέας το 1945. Δεν είχε περάσει ούτε ένας χρόνος από τον θάνατό του, όταν άνοιξα εκείνο το συρτάρι. Από τη μέρα εκείνη σκέφτομαι συχνά τις φωτογραφίες εκείνες και τι αντιπροσωπεύουν. Καθώς ακολουθούσα την πορεία του Ρομπέρ Μπραζιγιάκ, ενός συγγραφέα που πίστευε ότι ο ναζισμός ήταν ποίηση, ένιωσα ακόμη πιο έντονα σοκαρισμένη από τις ίδιες φωτογραφίες».
Αυτά ήταν τα κίνητρα της Κάπλαν για να γράψει αυτό το βιβλίο και κατόπιν αυτών οποιοσδήποτε μπορεί να εκτιμήσει την αντικειμενικότητα του βιβλίου. Και επειδή το εν λόγω ακροδεξιό αντιεθνικοσοσιαλιστικό site αναπαράγει μια συκοφαντία που περιέχεται στο βιβλίο, ότι δηλαδή ο εθνικοσοσιαλισμός του Μπραζιγιάκ οφειλόταν σε «λανθάνουσες», «καταπιεσμένες» ομοφυλοφιλικές τάσεις (αυτού του είδους η συκοφαντία είναι πολύ αρεστή στους εβραίους, όπως είναι γνωστό) και ότι δήθεν στη δίκη ο εισαγγελέας Ρεμπούλ τον κατηγόρησε γι’ αυτό, να πούμε ότι: η Κάπλαν δεν αφήνει υπονοούμενα μόνο για λανθάνουσα ομοφυλοφιλία αλλά και για λανθάνουσες αιμομικτικές διαθέσεις προς την αδελφή του και για λανθάνουσες δεν ξέρουμε πώς να τις χαρακτηρίσουμε ανάλογες διαθέσεις προς τον γαμπρό του, τον Μωρίς Μπαρντές (ο οποίος ήταν φίλος του Μπραζιγιάκ από το σχολείο) και για περίεργη σχέση των τριών! Ούτε σε ταινία του Γούντι Άλλεν δεν τα βλέπεις αυτά. Αυτά, μόνο αρρωστημένος εγκέφαλος μπορεί να τα συλλάβει και ακροδεξιά αντιεθνικοσοσιαλιστικά site να τα αναπαραγάγουν. Φυσικά, όλα αυτά δημοσιεύθηκαν, όταν είχαν πεθάνει όλοι αυτοί που συκοφαντούνται. Ο Μπαρντές πέθανε το 1998, το βιβλίο εξεδόθη το 2000. Τυχαίο; Δεν νομίζω. Ακόμη, η Κάπλαν αναφέρει ως δήθεν αποδεικτικό των λανθανουσών ομοφυλοφιλικών του τάσεων το ότι ο Μπραζιγιάκ στενοχωρήθηκε που ένας φίλος του Γερμανός σκοτώθηκε στο Ανατολικό Μέτωπο! Μετά από αυτά, όποιος έχει τραγουδήσει το «ich hatte einen Kameraden» είναι ή ήταν κίναιδος!
Για την ιστορία, να πούμε ότι το βιβλίο της Κάπλαν εις ό,τι αφορά τη βιογραφία και τις λεπτομέρειες της δίκης του Μπραζιγιάκ βασίζεται πολύ σε ένα βιβλίο τού δικηγόρου του Ζακ Ιζορνί και σε ένα του φίλου του Φρανσουά Μπρινιώ και το μόνο καινούργιο «στοιχείο» είναι οι συκοφαντίες της. Για την ιστορία, επίσης, να πούμε ότι οι αντίπαλοι του Μπραζιγιάκ επεχείρησαν όλα αυτά τα χρόνια να αποδυναμώσουν τη δύναμη και την απήχηση που μπορεί να είχε το ηρωικό του παράδειγμα, αφενός μεν με τη συνωμοσία της σιωπής αφετέρου δε με συκοφαντίες. Ως προς την ερωτική του ζωή, εκτός της Κάπλαν, άλλοι συγγραφείς ισχυρίζονται ψευδώς ότι «τα είχε» με παντρεμένη και μάνα έξι παιδιών που ήταν και γυναίκα φίλου του!!!
Ο ίδιος ο Μπραζιγιάκ ήταν πάντα πολύ ευγενής ώστε να βγάζει στη φορά την ερωτική του ζωή, παρ’ όλα αυτά πλέον έχουν έρθει στο φως επιστολές από τις οποίες αποδεικνύεται ότι αγαπούσε τις γυναίκες. Και υπάρχουν και σχετικές αναφορές φίλων του. Περισσότερες λεπτομέρειες είναι όχι απλώς περιττές αλλά και προσβολή στη μνήμη του.
Στη, δε, δίκη, ο Ρεμπούλ κατηγόρησε τον Μπραζιγιάκ για φιλογερμανική προπαγάνδα, αντισημιτισμό και αντικομμουνισμό και όχι βέβαια για «λανθάνουσες ομοφυλοφιλικές τάσεις που βρήκαν διέξοδο στον εθνικοσοσιαλισμό», όπως αφήνει να εννοηθεί το ακροδεξιό site. Οι, δε, ένορκοι ήταν κομμουνιστές και τον καταδίκασαν, διότι τα άρθρα του θεωρήθηκαν «πιο επικίνδυνα από ένα τάγμα της Βέρμαχτ», διότι είχε ζητήσει την εκτέλεση κάποιων εβραίων πολιτικών και, ίσως, πάνω απ’ όλα για την περίφημη φράση του «πρέπει να διαχωριστούμε από τους εβραίους στο σύνολό τους και να μην κρατήσουμε ούτε τους μικρούς»! Πρωταγωνιστής, δε, σε αυτή τη δίκη δεν ήταν κανένας άλλος παρά ο Μπραζιγιάκ, ο οποίος επί τρεις ώρες απαντούσε με θάρρος, προκαλώντας τον θαυμασμό ακόμη και των εχθρών του για τη γενναιότητά του, ανέλαβε την ευθύνη για ό,τι είχε πει, είχε γράψει, είχε πράξει, και δήλωσε ότι δεν μετανιώνει για τίποτε. Είναι άξιον αναφοράς αυτό που την επομένη έγραψε στην εφημερίδα Combat ο δημοσιογράφος Αλεξάντρ Αστρύκ (Alexandre Astruc): «Για πρώτη φορά στην αίθουσα του δικαστηρίου επικράτησε ατμόσφαιρα αξιοπρέπειας, ο Μπραζιγιάκ παρέμεινε περήφανος, ούτε για μια στιγμή δεν φάνηκε να τρέμει, δεν προσπάθησε να συγκινήσει τους δικαστές και ανέλαβε την ευθύνη για όλα».
Δυστυχώς, όποιος διαβάσει το άρθρο στο ακροδεξιό site και δεν γνωρίζει ήδη για τον Μπραζιγιάκ, θα σχηματίσει την εντύπωση ότι η Κάπλαν είναι Η αντικειμενική και αξιόπιστη, και ακόμη χειρότερα θα του δημιουργηθούν υπόνοιες για «λανθάνουσες τάσεις» του Μπραζιγιάκ. Και έτσι θα χάσει την ευκαιρία να γνωρίσει το μεγαλείο και την ανδρεία του μεγαλύτερου λογοτέχνη της Γαλλίας στην εποχή του, θα χάσει την ευκαιρία να νιώσει τιμή και υπερηφάνεια που ο Μπραζιγιάκ ήταν εθνικοσοσιαλιστής και θα χάσει την ευκαιρία να αποκτήσει ένα αληθινό ηρωικό πρότυπο. Θα μείνει στα ψέματα.
Βέβαια, η στάση της Κάπλαν είναι κατανοητή: εβραία, με πατέρα εισαγγελέα σε δίκες της Νυρεμβέργης το 1945, και με τις φωτογραφίες από τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως να της στοιχειώνουν τη ζωή… Και μιας και ο Μπραζιγιάκ εκτός από πολύ ταλαντούχος ήταν και νεκρός, το πράγμα ήταν εύκολο… Αλλά το ακροδεξιό site, γιατί; Γιατί… οι συγκρίσεις είναι δύσκολες. Όταν στον Μπραζιγιάκ κατά την ανάκριση, διάβαζαν αποσπάσματα από τα άρθρα του, αναρωτήθηκε για ποιο λόγο το έκαναν. «Υπήρχε περίπτωση να τα αρνηθώ;» Δυστυχώς, για κάποιους η αποδοχή παλαιότερων άρθρων τους δεν είναι αυτονόητη και η άρνηση των ιδεών τους έχει καταντήσει κοινοτοπία. Όταν φθάνουν, δε, στο σημείο να συκοφαντούν κάποιον σαν τον Ρομπέρ Μπραζιγιάκ, πραγματικά, τι μπορούν να περιμένουν αυτοί που είναι γύρω τους;
Ristorante Verona
